Gambia szczepienia: jakie zasady profilaktyki w podróży 2024?

Gambia szczepienia obowiązkowe – czy do Gambii trzeba się szczepić?

Gambia to najmniejszy kraj Afryki kontynentalnej, znajdujący się na zachodzie, w strefie klimatu tropikalnego. Obowiązek immunizacji ma tam charakter selektywny – oznacza to, że nie dotyczy ogółu, a wybranych podróżnych. Jakich?

Tylko wobec wybranych osób, którym marzy się Gambia szczepienia obowiązkowe na żółtą febrę są egzekwowane. Wymóg dotyczy wyłącznie turystów przybywających z krajów zagrożonych transmisją wirusa (Polska nie jest takim krajem). Certyfikat jest wymagany od każdego, nawet najmłodszego podróżnika (≥9. miesiąc życia)^[1]. 

Gambia komary i żółta febra: jednodawkowa immunizacja jest bardzo zalecana każdemu, gdyż w całej Gambii występują komary zainfekowane wirusem żółtej gorączki. Zakażenie początkowo przypomina grypę, a później ma formę gorączki krwotocznej z żółtaczką (zażółceniem skóry, błon śluzowych i oczu).

Więcej informacji na temat przebiegu infekcji, jej konsekwencji i zapobiegania, można przeczytać tutaj: szczepienia na żółtą febrę.

O tym, czy do Gambii trzeba się szczepić na meningokoki typu A, C, W-135 oraz Y przenoszone drogą kropelkową decyduje wizy, jaką posiada turysta. Przed tymi bakteriami chronią dwa różne preparaty dostępne w TropicalMed, przy czym oba są jednodawkowe.

Gambia wakacje w porze suchej: to kraj leżący w tzw. pasie zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. W porze suchej (kiedy jest najwięcej turystów) występują tam epidemie inwazyjnej choroby meningokokowej^[2], która może wystąpić pod postacią zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych czy sepsy.

O tym, jak groźna może być tego typu infekcja oraz jak można się jej nabawić, pisaliśmy na naszym blogu: szczepienia na meningokoki.

Jeśli chodzi o obostrzenia związane z COVID-19, to wszystkie zostały zniesione – nie ma konieczności okazywania certyfikatu szczepienia, robienia testów przed ani po przyjeździe, poddawania się kwarantannie czy wypełniania formularza lokalizacyjnego (informacje aktualne na dzień 14.12.2022 r.)^[3].

Zalecane szczepienia Gambia – które warto wykonać w TropicalMed?

Osobom, których celem podróży jest Gambia bezpieczeństwo zdrowotne zakłóca m.in. zmęczenie po podróży i nagła zmiana klimatu. To znacznie osłabia organizm, który staje się podatny na różne infekcje, m.in. te typowe dla tropików: żółtą febrę, dengę czy dur brzuszny. Poza tym, należy uważać na inne groźne infekcje: wirusowe zapalenie wątroby, odrę, tężec, wściekliznę czy zakażenie meningokokowe.

Lekarz medycyny podróży sporządza zestaw przydatnych szczepień m.in. na podstawie wiedzy o specyfice wycieczki. Jak mogą wyglądać wytyczne specjalisty przed wyjazdem do Gambii?

Więcej informacji na temat poszczególnych chorób i ich profilaktyki można znaleźć w dalszej części tekstu

Rutynowe szczepienia Gambia

Dla osób, którym marzy się Gambia bezpieczeństwo zapewniają szczepienia ochronne, a niektóre z nich część osób ma za sobą dzięki PSO (Programowi Szczepień Ochronnych). Należy jednak pamiętać, że 

Odra (+ świnka i różyczka) – sytuację epidemiologiczną na świecie bada organizacja Measles & Rubella Initiative. Według zgromadzonych przez nią danych, w Gambii występuje wzmożone ryzyko odry przenoszonej drogą kropelkową (odnotowano tam ogniska tej choroby)^[4]. Szczepienie na odrę jest w Polsce obowiązkowe dopiero od 1975 roku, a w 1991 roku wprowadzono pełny, dwudawkowy schemat. Przed podróżą warto więc uzupełnić/wykonać szczepienia ochronne, by uniknąć wirusowej choroby z wysoką gorączką i wysypką, której powikłania obejmują m.in. zapalenie płuc czy ucha.

Tężec (+ błonica i krztusiec) – wszystkie trzy choroby figurują w polskim kalendarzu szczepień obowiązkowych, jednak preparaty dają zazwyczaj tylko 10 lat ochrony. Jeśli odporność „wygasa” przed podróżą do Gambii, należy rozważyć dawkę przypominającą (już nierefundowaną). Do wyboru w TropicalMed są szczepionki monowalentne (na sam tężec) lub wieloskładnikowe (od 2w1 do 4w1). Profilaktyka tężca, bakteryjnej choroby neurologicznej z napadami bolesnych konwulsji wynikającej z zakażenia rany, jest niezwykle ważna w podróży do krajów takich jak Gambia.

Wirusowe zapalenie wątroby (żółtaczka)

Nazwa "wirusowe zapalenie wątroby" dużo mówi o przyczynie i skutku infekcji. Jej objawy obejmują ból brzucha, mdłości, wymioty, żółtaczkę, odbarwienie stolca czy gorączkę. Występuje kilka wariantów WZW, przenoszących się na różne sposoby. Na dwa z nich są dostępne szczepienia ochronne:

• WZW typu B figuruje w polskim wykazie szczepień obowiązkowych od 1994 roku. Spora część populacji nie jest więc chroniona. Nieszczepionym zaleca się immunizację przed wyjazdem, a podczas pobytu w Gambii pamiętanie o zasadach profilaktyki – ten typ żółtaczki przenosi się przez krew i drogą płciową.
• WZW typu A jest „tylko” zalecana, a więc szczepili się tylko ci, którzy zrobili to na własną rękę. Podróżni to jedna z grup ryzyka, czyli osób szczególnie narażonych na infekcję WZW A. Ten typ żółtaczki rozprzestrzenia się drogą pokarmową – poza szczepieniami ochronnymi ważna jest więc higiena żywienia i osobista. 

Skojarzone szczepienia Gambia: osoby, którym zależy na uodpornieniu na oba typy żółtaczki, mogą zaszczepić się preparatem skojarzonym podawanym w trzech dawkach w miesiącach 0, 1 i 6. Nie trzeba kończyć cyklu przed podróżą – wstępna odporność pojawia się już po pierwszej dawce (pełne szczepienie daje długoletnią odporność).

Dur brzuszny (tyfus)

To bakteryjna choroba brudnych rąk, objawiająca się wysoką gorączką i dolegliwościami ze strony układu pokarmowego (wzdęciami, zaparciami czy biegunką). O infekcję bardzo łatwo podczas pobytu w Gambii, gdzie warunki higieniczne są zdecydowanie gorsze, a turyści mają zerową odporność na pałeczki duru brzusznego.

Gambia jakie szczepienia na dur: jedną z najpopularniejszych szczepionek na tyfus jest jednodawkowy zastrzyk, chociaż TropicalMed oferuje też trzydawkową szczepionkę w formie doustnej, podawaną w dniach 1, 3 i 5.

Wścieklizna

Według CDC, zwierzęta zainfekowane wirusem wścieklizny są w Gambii spotykane powszechnie^[5]. Oznacza to, że ryzyko ugryzienia, a co za tym idzie – złapania śmiertelnej choroby, jest naprawdę wysokie. Biorąc pod uwagę tamtejszy niższy poziom opieki medycznej, warto uodpornić się na wściekliznę jeszcze w Polsce, przed wyjazdem na wakacje. Dla osób, których celem podróży jest Gambia szczepienia są podawane w dniach 0, 7 i 21 lub 28 (schemat trzydawkowy).

Immunizacja jest ważna dla osób planujących odwiedzać prowincję, wypoczywać na łonie natury, eksplorować jaskinie czy biwakować. To aktywności narażające na kontakt z dzikimi lub bezpańskimi zwierzętami (potencjalnie zakażonymi).

Denga

Dla osób, którym marzy się Gambia choroby takie jak denga stanowią mniejsze lub większe zagrożenie, w zależności od podejmowanych aktywności. Przebywanie w pobliżu terenów miejskich i podmiejskich zwiększa ryzyko ukąszenia komara zakażonego wirusem dengi^[6]. To, podobnie jak żółta febra, jedna z tzw. gorączek krwotocznych, której początkowe objawy to m.in. ból głowy (szczególnie oczodołów), podwyższona temperatura ciała oraz wysypka.

Szczepienie na dengę, które jako pierwsze w Polsce pojawiło się właśnie w TropicalMed, podaje się w schemacie dwudawkowym, w miesiącu 0 i 3.

Szczepienia do Gambii cena – ile kosztuje zdrowa podróż?

Całkowity koszt immunizacji zależy od liczby preparatów zaleconych przez lekarza medycyny podróży; chcąc wykonać tylko obowiązkową, trzeba zapłacić 329 zł za szczepienie na żółtą gorączkę, 279 zł za preparat na meningokoki oraz 70 zł za kwalifikację lekarską. Zważywszy na to, jak dużo chorób zagraża zdrowiu podróżnych w Gambii, warto rozważyć szersze uodpornienie. Pełną ofertę TropicalMed można znaleźć w odnośniku: szczepienia do Gambii cena.

Warty uwagi jest pakiet Afryka Light, zawierający zestaw szczepień na najczęściej występujące choroby w Gambii w obniżonej cenie. To dobry sposób, by zyskać odporność na większość chorób i zaoszczędzić na immunizacji.

Gambia choroby, na które nie ma szczepionek – jak im zapobiegać?

Planując podróż, należy mieć świadomość zagrożeń chorobami i dolegliwościami, na które nie ma żadnych szczepionek ochronnych. W takich przypadkach znajomość zasad profilaktyki i ich przestrzeganie jest kluczowe

Gambia malaria i choroby przenoszone przez owady

Dla osób, którym marzy się Gambia komary i muchy tse-tse stanowią poważne zagrożenie. To wektory, czyli organizmy przenoszące choroby – ich ukąszenie może zakończyć się różnego rodzaju infekcjami, takimi jak chikungunya, zika i malaria (komary) oraz śpiączka afrykańska (muchy tse-tse). Warto więc zaopatrzyć się w mocne repelenty i moskitierę, a na zewnątrz wychodzić w ubraniach zakrywających jak największą powierzchnię ciała. Należy też unikać miejsc ze stojącą wodą.

Gambia malaria: zagrożenie występuje na terenie całego kraju; apteczka podróżna do Gambii powinna więc być zaopatrzona w leki przeciwmalaryczne^[7]. Szczegółów o pasożytniczej chorobie z wycieńczającymi organizm napadami zimna i dreszczy można znaleźć tutaj: profilaktyka malarii.

Infekcje pokarmowe

Poza infekcjami typowymi dla tropików, trzeba pamiętać o profilaktyce chorób brudnych rąk – nie tylko WZW A i duru brzusznego, ale także biegunek podróżnych, na które nie ma szczepionki. Jest to natomiast jedna z najczęstszych dolegliwości, szczególnie na wakacjach w Afryce. Ważne jest przestrzeganie zasad higieny osobistej i żywienia, czyli dbanie o czystość rąk, mycie owoców i warzyw przed zjedzeniem, unikanie kranowej wody (także lodu) oraz rozważne dobieranie posiłków.

HIV i AIDS

Wirus HIV to ostatnie zagrożenie dla osób, którym marzy się Gambia – bezpieczeństwo zapewnia stosowanie się do zasad profilaktyki podczas stosunków płciowych i/lub kontaktu z krwią. Używanie prezerwatyw, unikanie dzielenia się osobistymi rzeczami (np. strzykawkami, maszynkami do golenia) oraz ostrożne udzielanie pierwszej pomocy podczas krwotoków to podstawa. Szacuje się, że ~1,7% tamtejszej populacji jest nosicielami HIV^[8].

Gambia wakacje: jak przygotować się do podróży?

Temperatura powietrza w Gambii przez cały rok jest wysoka – średnia to 35 stopni Celsjusza. Najwięcej turystów przybywa do tego kraju w porze suchej (tj. od listopada do maja), kiedy szanse na wakacyjną pogodę są najwyższe.

W porze suchej można najlepiej skorzystać z tego, co oferuje Gambia – atrakcje takie jak nurkowanie, safari, rajskie plaże czy wyspa Kunta Kinteh wpisana na listę UNESCO to tylko kilka przykładów. Jeśli wycieczka trwa mniej niż 28 dni, to można podróżować bez żadnych ograniczeń. W przypadku dłuższych pobytów potrzebna będzie wiza – Gambia ma swoją najbliższą ambasadę w Brukseli i to tam trzeba się zgłosić w sprawie dokumentu. 

Jeśli mowa o bezpieczeństwie, nie można pominąć zagrożeń związanych ze zdrowiem. Poziom usług medycznych w Gambii może odbiegać od europejskich standardów, a ceny są dość wysokie – według MSZ, trzeba zapłacić około 40$ za konsultację lekarską i 70$ za dobę w szpitalu. 

Gambia bezpieczeństwo: chroń się przed niepotrzebnymi wydatkami i w pełni skorzystaj z atrakcji, jakie oferuje Gambia – szczepienia wykonasz w TropicalMed. Wizytę w ośrodku zaplanuj minimum 6-8 tygodni przed planowaną datą wylotu.

Serdecznie zapraszamy na konsultację i szczepienia ochronne przed podróżą do Gambii. Pozwoli to zadbać o zdrowie swoje i swoich najbliższych oraz uniknąć niepotrzebnych kosztów związanych z leczeniem za granicą. Oferujemy bogaty wybór skutecznych preparatów ochronnych – wszystkie wymienione w artykule szczepionki są dostępne w TropicalMed.

Serdecznie zapraszamy!

FAQ - często zadawane pytania

Czy w Gambii jest malaria?

Zarodźce malarii rozprzestrzeniają się na terenie całej Gambii. Ważna jest więc ochrona przed ukąszeniami komarów (m.in. repelenty, moskitiery) oraz odpowiednia chemioprofilaktyka. Po receptę na leki przeciwmalaryczne należy zgłosić się do lekarza medycyny podróży TropicalMed.

Czy do Gambii potrzebne są szczepienia?

O obowiązku immunizacji do Gambii decydują dwa czynniki. Pierwszy z nich to rodzaj wizy, od którego zależy, czy potrzebne będzie szczepienie na meningokoki. Drugi to cel podróży: przykładowo, lecąc bezpośrednio z Polski do Gambii, nie trzeba uodparniać się na żółtą gorączkę.

Kiedy najlepiej jechać do Gambii?

Najwięcej turystów do Gambii przyjeżdża w porze suchej, tj. od listopada do maja. Należy wówczas pamiętać o wzmożonym ryzyku zakażenia meningokokami. Szczepienia ochronne pozwalają na zdrowy i bezpieczny pobyt nawet w sezonie epidemicznym.

Jakie szczepienia przed wyjazdem do Gambii?

Największe zagrożenie stanowią choroby tropikalne, takie jak żółta febra, dur brzuszny i denga. Poza tym w Gambii występują: wirusowe zapalenie wątroby, tężec, odra, meningokoki i wścieklizna. Szczepienia do Gambii i zalecenia dotyczące pozostałych metod profilaktyki czekają w TropicalMed.

Jak przygotować się do szczepienia do Gambii?

Zdecydowana większość szczepionek jest w formie zastrzyku, dlatego warto ubrać się wygodnie, ułatwiając lekarzowi wkłucie. W przypadku doustnego preparatu na dur brzuszny konieczne jest powstrzymanie się od jedzenia, picia i leków na godzinę przed wizytą. Przydatne będzie również przygotowanie informacji o stanie zdrowia, alergiach oraz szczegółach planowanej podróży, takich jak trasa, termin i charakter wyjazdu do Gambii. Na wizytę należy zabrać dokumentację, m.in. dowód tożsamości.

Gdzie można w Krakowie zaszczepić się do Gambii?

Planując szczepienia Gambia Kraków w kontekście konkretnego wyjazdu, warto skonsultować się z ekspertami z TropicalMed. Krakowska klinika znajduje się pod adresem Wrocławska 53D, 30-011 Kraków.